Czeski Raj
Mala Skala
Przebieg trasy:
1. Malá Skála - Frýdštejn (2,5 km) - Kopanina (4 km) - Malá Skála (7 km)
2. Malá Skála - Frýdštejn (2,5 km) - Drábovna (6,5 km) - Malá Skála (10,5 km)
Opis trasy: rejon wokół Malej Skaly (Maloskalsko) należy do najbardziej malowniczych zakątków Czeskiego Raju i Poizerza. Przedziwne formacje skalne zawdzięczają swoje powstanie nasunięciu łużyckiemu pod koniec trzeciorzędu. Dolne, twardsze piaskowce zostały wtedy wydźwignięte i postawione pionowo. W ten sposób powstały charakterystyczne Suché skály i Vranovský hřeben.
Uzupełnieniem wspaniałej naturalnej scenerii jest rzeka Izera oraz rozmaite zabytki i obiekty budownictwa ludowego. We wsi Malá Skála podziwiać można drewniane gospodarstwo Boučkův statek, przekształcone w muzeum z galerią, natomiast na drugim brzegu koło drogi na Sněhov leży maloskalski pałac a pod nim odnowiona w 1996 r. kaplica św. Wawrzyńca z dekoracjami malarskimi J. Jíry i V. Komárka. W Malej Skále urodziła się pisarka Jarmila Glazarová, pochowana na leśnym cmentarzyku nad wsią.
Naszą trasę zaczynamy na parkingu na skraju Malej Skály od strony Železnego Brodu. Spod drogowskazu koło mostka nad Izerą idziemy czerwonym szlakiem w kierunku Frýdštejna. Najpierw wspinamy się pod górę na Vranovský hřeben, zbudowany z twardych piaskowców kwarcytowych. Można też wejść na punkt widokowy zwany „Ogródkiem“ (Zahrádka), znajdujący się na skale na wysokości 55 m ukośnie nad lustrem Izery. Zobaczymy stamtąd kolejne ciekawe miejsca Malej Skály, pięknie położonej na obu brzegach rzeki. Nad wsią wznoszą się majestatyczne Suché skaly, inaczej zwane Organami Kantora (Kantorovy varhany) albo Czeskimi Dolomitami. Jest to jedyna w swoim rodzaju formacja geomorfologiczna, a od 1965 r. obszar chroniony.
Na prawo od Suchych skal zobaczymy pokryty lasem szczyt Sokol, na którego zboczach znajduje się ciekawy labirynt skalny Chléviště (w dosłownym tłumaczeniu „Oborzysko“) oraz Kalich (Kielich) z widokami na dolinę Izery. Tuż pod nami zaś znajduje się ośrodek Žlutá plovárna, gdzie można się kąpać i wypożyczyć kajak lub kanadyjkę. Koło naszej trasy natomiast leży Vranov - Panteon. Jest to pozostałość po średniowiecznym zamku, nazywanym też Skály. Po 1820 r. zameczek został przebudowany w modnym wówczas duchu romantyzmu przez barona Römischa. Rozciągają się stąd piękne widoki.
Po obejrzeniu tego ciekawego zabytku idziemy dalej ostrym grzbietem Vranova (Vranovský hřeben) do ruin zamku Frýdštejn, założonego w II połowie XIV wieku przez Biebersteinów z Frydlantu. Zamek bez skutku oblegany był przez husytów, w połowie XVI wieku opustoszał. Zachowała się potężna walcowata wieża, pozostałości budynku pałacowego i murów obronnych. Można go zwiedzać z przewodnikiem.
Pod zamkiem możemy się zdecydować, z którego wariantu drogi skorzystamy, żeby wrócić do Malej Skály. Pierwszy jest prosty: pójdziemy przez „skalne miasto“ Drábovna (10,5 km), drugi zaś trudniejszy - przez wieżę widokową Na Kopanině (7 km).
Do Drábovny dotrzemy idąc czerwonym i niebieskim szlakiem w dół na skraj wsi Frýdštejn. Na skrzyżowaniu zobaczymy kilka zachowanych przykładów budownictwa wiejskiego. Trzymając się dalej tych samych szlaków dotrzemy na wąskiej szosy, która doprowadzi nas do wsi Voděrady, skąd pójdziemy już tylko szlakiem czerwonym. Za wsią skręca on w prawo do lasu; idąc między skałkami dotrzemy na skrzyżowanie ze szlakiem niebieskim. Najlepiej dojść aż do samych pozostałości średniowiecznego zameczku pośrodku Drábovny. Odkryto tu ślady prehistorycznego osadnictwa.
Po obejrzeniu zameczku i skał wracamy na skrzyżowanie, koło którego znajduje się punkt widokowy na dolinę Izery. Do Malej Skály pójdziemy w dół niebieskim szlakiem, do wsi dotrzemy koło hotelu Kavka, następnie pójdziemy na most drogowy na Izerze. Z powrotem do parkingu najlepiej iść drugim brzegiem koło zabytkowego gospodarstwa Boučkův statek i Žlutej plovárny, za którą znów przejdziemy na drugi brzeg, tym razem przez wąski mostek.
Wybierając wariant na Kopaninę zaczynamy od stromej wspinaczki niebieskim szlakiem po stoku narciarskim. Kamienna wieża widokowa Kopanina znajduje się na wysokości 658 m n.p.m. Wybudował ją oddział Klubu Turystów Czeskich KČT w Turnovie w 1894 r. Najpiękniejsze widoki podziwiać z niej można po południu - widać stąd Czeski Raj, Karkonosze i Góry Izerskie. Spod wieży do Malej Skály idziemy zielonym szlakiem, koło restauracji Myslivna przejdziemy przez szosę. Następnie, idąc przez las i po łące, zejdziemy w dół do Bobova.
Idąc stromym odcinkiem w dół do Malej Skály, możemy zwiedzić leśny cmentarzyk na skraju wsi, gdzie leży pisarka Jarmila Glazarová. Zielony szlak zaprowadzi nas aż do punktu wyjścia na skrzyżowanie koło mostka na Izerze.